Annelies Jonkhart
Tot in de kleinste details
Fijnschilderkunst van Annelies Jonkhart
Er zijn stillevens en stillevens. Waarom raakt het
ene schilderij je en vind je het andere vlak en nietszeggend?
Heeft het te maken met techniek of kleur? Of misschien de
bezieling van de kunstenaar? Als eigenaar van een teken-en
schilderwinkel ben ik op bezoek bij Annelies Jonkhart,
schilderes uit Zaandam en alom bekend om haar stillevens. Ik
ontmoet Annelies regelmatig in mijn winkel waar ze haar
Rembrandt-olieverf haalt. Als bewonderaar van haar werk ben
ik benieuwd naar haar technieken.
Tekst: Mariette Peters
Annelies Jonkhart is afkomstig uit Huissen bij Arnhem. Als
middelste dochter van een groot gezin was het hard werken,
vertelt ze. 'Mijn vader was kruidenier en we zaten nooit
stil. Het huishouden met de kleine kinderen, het vullen van
de zakken suiker of het wegbrengen van de laatste
boodschappen voor de tuinders uit de buurt. Het was heel
normaal dat de grote kinderen flink meehielpen. Van een
opleiding aan de kunstacademie was absoluut geen sprake. Er
moest geld verdiend worden!' Daarom volgde Jonkhart een
opleiding tot coupeuse. 'Want daar kon je als meisje je geld
mee verdienen.'
Van aquarel tot olieverf
Annelies' bijzondere kleurgevoel bleef niet onopgemerkt. 'Ik
mocht meedoen aan een grote modeontwerpwedstrijd in
Duitsland, er waren uit Nederland slechts twee kandidaten die
mochten afreizen.' Haar vrije tijd vulde Annelies met tekenen
en aquarelleren. 'Op een gegeven moment vond ik aquarel te
weinig van kleur en kon in mijn ideeën voor meer detaillering
er niet meer in kwijt. Ik besloot het eens met olieverf te
proberen. Klaas Bood, een schilder uit Westzaan, heeft mij
geholpen om de techniek van het werken met olieverf onder de
knie te krijgen. Daar ben ik hem nog steeds heel dankbaar
voor. Maar om de techniek je écht eigen te maken, is het
vooral een kwestie van voortdurend goed naar je werk kijken
en schilderen, heel veel schilderen.'
Voorwerpen met een geschiedenis
Op de vraag hoe een werkdag er voor Jonkhart uitziet,
reageert ze: 'Elke dag is een werkdag. Ik werk zeven dagen
per week. Wachten op inspiratie is een zinloze bezigheid. Ik
ben altijd bezig. Vroeger met twee kinderen was mijn atelier
aan huis vooral een hele praktische oplossing. Nu is mijn
atelier nog steeds mijn toevluchtsoord. Het is voor mij een
oase van rust. Mijn wereld waar ik mij kan terugtrekken om te
schilderen.'
Jonkhart leidt ons rond in haar atelier. Het atelier hangt
vol met planken waarop allerlei voorwerpen van vroeger staan.
Flesjes, emaillen spulletjes, oud speelgoed. Het is goed te
zien dat Annelies en haar man graag rommelmarkten en
verzamelbeurzen bezoeken. De Zaanstreek wordt
vertegenwoordigd door een groot aantal authentieke Verkade
koektrommels. 'Ik houd van voorwerpen met een geschiedenis',
zegt Annelies, 'ze hebben hun eigen verhaal. Een roestig
randje kan een bijzonder detail in een van mijn schilderijen
worden. Of een weggegooid touwtje. Daar kan ik iets mee. Het
is bedoeld om voorwerpen te verbinden en ik gebruik het als
speels kenmerk in mijn werk.'
Aan het preparen van haar panelen besteedt Annelies veel
tijd. 'Ik werk graag op masoniet', zegt ze. 'Het is een
houtproduct dat heel glad is. Daaroverheen breng ik drie
lagen gesso aan. De laatste, derde laag is meer het 'aaien'
van de gesso op het paneel. En ja, ik doe het allemaal zelf.
Ik weet dat ik ze ook kant-en-klaar kan kopen in de winkel
maar ik doe het liever zelf.'
Zelf mengen
Een grote atelierezel staat midden in Annelies' atelier.
Voor de ezel staat de compositie zoals zij die heeft
uitgedacht. Het staat dicht bij de ezel. 'Zo kan ik in één
oogopslag het onderwerp en het schilderij met elkaar
vergelijken.' Jonkhart vervolgt: 'De eerste grove tekening
voer ik uit in acryl. Meestal in twee kleuren. Een koude
blauwe tint en een warme roodachtige. Belangrijk is dat de
schaduw direct goed wordt aangegeven. Daarna ga ik met
Rembrandt-olieverf schilderen. Ik gebruik niet veel kleuren.
De meeste kleuren meng ik zelf. De achtergrond zet ik op met
een schildersmes. Dat maakt het schilderij levendig.' En zo
ontstaat laag op laag op laag weer een unieke Annelies
Jonkhart. Met geduld, discipline en precisie.
Na uitgebreid Annelies en haar man bedankt te hebben voor
hun gastvrijheid vertrek ik weer naar mijn winkel. Met mijn
hoofd vol bijzondere indrukken van een bijzonder mens.
(dit artikel is overgenomen uit 4art inspiration magazine najaar 2011)